Cosán

Cosán (focal eile ar "conair") a thugtar ar an gCreat Náisiúnta um Fhoghlaim Mhúinteoirí, córas atá forbartha ag an gComhairle Mhúinteoireachta ag éirí as dianphróiseas comhairliúcháin agus dréachtaithe (béarla).

Aithníonn Cosán go bhfuil na múinteoirí tiomnaithe dá bhfoghlaim ghairmiúil cheana féin agus féachann sé lena dheimhniú don ghairm agus don phobal go mbíonn na múinteoirí rannpháirteach san fhoghlaim ar feadh an tsaoil, trí raon iomlán na ngníomhaíochtaí foghlama a mbíonn na múinteoirí ag gabháil dóibh a dhearbhú go poiblí: foghlaim fhoirmiúil, neamhfhoirmiúil, phearsanta agus ghairmiúil san áireamh.

I láthair na huaire tá Cosán ag gabháil trí phróiseas forbartha faoi threoir múinteoirí, agus mar chuid den phróiseas tá Cosán á thástáil ina suíomh féin ag múinteoirí agus scoileanna a roghnaigh é sin a dhéanamh. Cuirtear ar chumas na múinteoirí/ scoileanna sin aiseolas a chur ar fáil don Chomhairle ansin le ceardlanna réigiúnacha Cosán agus laethanta foghlama comhroinnte.

         - Íoslódáil an creat-doiciméad Cosán

        - Grafaic d'eochairghnéithe Cosán

        - Faigh breis eolais faoin bPróiseas Forbartha Cosán

Is é An tAcht um Chomhairle Mhúinteoireachta atá mar bhonn agus mar thaca ag obair na Comhairle.

Mar a leagtar amach san Acht, foráiltear le feidhmeanna na Comhairle i ndáil leis an bhforbairt ghairmiúil leanúnach go ndéanfaidh an Chomhairle an tAire a chomhairliú i ndáil le FGL na múinteoirí, go ndéanfaidh sí rannpháirtíocht san FGL a chur chun cinn, taighde a chur á dhéanamh uirthi agus feasacht a mhúscailt maidir le buntáistí fhoghlaim na múinteoirí i measc an phobail agus i ngairm na múinteoireachta araon.

- íoslódáil An tAcht um Chomhairle Mhúinteoireachta

Rinneadh Cosán a fhorbairt ag éirí as dhá chéim chomhairliúcháin.

Cuireadh tús leis an gcéad chéim chomhairliúcháin i nDeireadh Fómahir 2014 nuair a chuaigh an Chomhairle i mbun cainte leis na múinteoirí faoi fhoghlaim na múinteoirí. Bhí suirbhé ar líne ina chuid den phróiseas comhairliúcháin, mar aon le 25 cheardlann chomhairliúcháin ar fud na tíre agus aiseolas scoile uile i ndiaidh na gceardlann scoilbhunaithe. Bhailigh an Chomhairle léirstin freisin ó mhúinteoirí a raibh taighde FGL déanta acu le tamall roimhe sin. Bhí 3,349 múinteoir san iomlán rannpháirteach sa chéim chomhairliúcháin sin, agus bunaíodh dréacht a haon den Chreat Cosán, a foilsíodh i mBealtaine 2015, ar an aiseolas a fuarthas uathu.

Sa dara céim chomhairliúcháin lorgaíodh tuairimí na múinteoirí agus na bpáirtithe leasmhara ar dhréacht a haon den chreat. Bhí suirbhé ar líne, sraith ceardlann ar fud na tíre agus cruinnithe scoilbhunaithe sa chéim sin den chomhairliúchán freisin. Thionóil an Chomhairle ócáid chomhairliúcháin náisiúnta do na páirtithe leasmhara freisin, d'eagraigh siad iarchruinnithe déthaobhacha leis na páirithe leasmhara, agus ghlac siad le haiseolas i scríbhinn faoin dréacht-chreat. Chuidigh breis is 1,600 duine, idir mhúinteoirí agus pháirtithe leasmhara, leis an dara céim chomhairliúcháin sin agus leasaíodh an dréacht-chreat ag éirí as an aiseolas a fuarthas uathu. Rinne an Chomhairle an dréacht-chreat athbhreithnithe a fhaomhadh, an 15 Feabhra 2016.

Is é an dréacht nuashonraithe de Chreat Cosán atá ag réiteach an bhealaigh don chéim reatha d'fhorbairt Cosán. Féadfaidh múinteoirí agus scoileanna socrú a dhéanamh a bheith páirteach sa phróiseas agus an creat a chur i bhfeidhm ina suíomh féin. Tá an Chomhairle ag bailiú aiseolais ón bpróiseas seo i gcónaí ag éirí as ceardlanna ar fud na tíre, cuairteanna scoile agus laethanta foghlama comhroinnte.

- Léigh a thuilleadh faoi dhréachtú Chreat Cosán (béarla)

- Faigh amach faoin bPróiseas Forbartha Cosán i láthair na huaire

Gné lárnach de Cosán an smaoineamh go mbeadh tionchar ag foghlaim na múinteoirí ar a gcleachtas agus ar an bhfoghlaim a dhéanann a gcuid daltaí.

Creat solúbtha é Cosán más ea, a aithníonn fiúntas na foghlama a dhéanann múinteoirí trí raon próiseas foghlama: deir na múinteoirí linn gur próisis iad a mbíonn tionchar áirithe acu ar a gcleachtas. Aithnítear faoi Cosán an fiúntas a bhaineann le próisis foghlama ar nós rannpháirtíocht i gcomhráite gairmiúla, alt ábhartha a léamh, cómhúinteoireacht a dhéanamh i gcomhar le comhghleacaí agus páirt a ghlacadh sa chómhachnamh ina dhiaidh, freastal ar ócáid faoin bhfoghlaim ghairmiúil, an fhoghlaim scoilbhunaithe a chumasú, a bheith rannpháirteach sa mheantóireacht/ sa chóitseáil.

Aithníonn Cosán maidir leis an bhfoghlaim a mbíonn tionchar aici ar an gcleachtas, go dtig léi tarlú ar bhonn indibhidiúil nó comhoibríoch, agus go bhféadfadh foghlaim phearsanta, ghairmiúil, scoilbhunaithe, sheachtrach, fhoirmiúil nó neamhfhoirmiúil a bheith i gceist.

- Nasc chuig grafaic de phróisis foghlama éagsúla a n-áirítear fiúntas leo i gcomhthéacs Cosán

Aithníonn Cosán gur gairmithe neamhspléacha freagracha iad múinteoirí, agus molann dá réir sin gurb iad na múinteoirí féin a aithneoidh agus a thabharfaidh tosaíocht don chineál foghlama, ina dtuairim féin, a rachaidh chun táirbhe dóibh féin agus dá gcuid daltaí.

Aithníonn Cosán maidir le fairsinge na foghlama a dhéanann múinteoirí, a thábhachtaí atá sé dóibh a bheith in ann teacht ar an iliomad deiseanna foghlama éagsúla ionas go mbeidh siad in ann na deiseanna is mó tionchair, ina dtuairim féin, a roghnú astu.

A luaithe a fheidhmítear Alt 39 den Acht um Chomhairle Mhúinteoireachta, beidh ról ag an gComhairle Mhúinteoireachta in athbhreithniú agus i gcreidiúnú na gclár a bhaineann le hoideachas agus le hoiliúint leanúnach na múinteoirí.

Aithníonn Cosán gurb iad na múinteoirí féin is fearr a aithneoidh agus a thabharfaidh tosaíocht don fhoghlaim a théann chun tairbhe dóibh féin agus dá gcuid daltaí, agus gurb iad is fearr freisin chun tionchar na foghlama sin ar a gcleachtas agus ar fhoghlaim a gcuid daltaí a mheas.

Mar chuidiú do mhúinteoirí lena gcuid riachtanas foghlama a aithint agus chun cinneadh a dhéanamh faoi thionchar a gcuid foghlama, molann Cosán do mhúinteoirí a bheith rannpháirteach i mbabhtaí pleanála, bailiú fianaise, machnaimh agus foghlaim leanúnach (a dtugtar foghlaim phunannbhunaithe orhtu uaireanta). Moltar go n-aithneodh na múinteoirí, óna gcleachtas féin, samplaí dá gcuid múinteoireachta a chuideoidh leo cinneadh a dhéanamh faoi thionchar a gcuid foghlama ar a gcleachtas. Tá na múinteoirí atá rannpháirteach sa Chéim Forbartha Cosán ag gabháil do na próisis sin ar bhonn comhoibríoch nó indibhidiúl faoi láthair, agus tugann siad aiseolas don Chomhairle faoina bhféadfadh a bheith sna samhlacha den fhoghlaim phunannbhunaithe is éifeachtaí, is inbhuanaithe agus is cuidithí do mhúinteoirí.

Gheofar samplaí ar shuíomh gréasáin na Comhairle Múinteoireachta den tslí a bhféadfadh múinteoirí a bheith ag machnamh ar a gcuid foghlama gairmiúla agus ar a thionchar ar a gcleachtas, agus ar an gcaoi a bhféadfadh na múinteoirí an machnamh sin a bhailiú agus/ nó a roinnt.

Scrúdóidh an Próiseas Forbartha Cosán freisin mar a bhféadfaí réitigh TFC-bhunaithe a úsáid chun an machnamh agus an fhoghlaim leanúnach a chumasú.

- Féach samplaí den stlí a bhféadfadh múinteoirí a bheith ag machnamh ar a gcuid foghlama agus ag bailiú fianaise faoina thionchar.

Bíonn múinteoirí de shíor ag machnamh ar a gcleachtas, ar shilte éagsúla. Moltar faoin gcreat Cosán go ndéanfadh múinteoirí machnamh ar an bhfoghlaim ghairmiúil a dhéanann siad - bíodh sí ar bhonn comhoibríoch nó ar bhonn indibhidiúil, agus go gcuirfeadh an machnamh sin ar chumas na múinteoirí cinneadh ar thionchar na foghlama sin ar a gcleachtas.

Is iomaí sainmhíniú agus samhail den mhachnamh atá ann, agus le linn an Phróisis Forbartha Cosán tá múinteoirí tar éis a rá nár mhiste a bheith in ann teacht go furasta ar fhaisnéis faoi thopaic an mhachnaimh.

Mar fhreagra ar an méid sin, tá an Chomhairle tar éis acmhainní machnaimh a fhorbairt do mhúinteoirí agus tá rún aici cur leis na hacmhainní sin in imeacht na Céime Forbartha.

Iniúchadh an Próiseas Forbartha Cosán na féidearthachtaí maidir le réitigh TFC-bhunaithe freisin chun an machnamh agus an fhoghlaim leanúnach a chumasú.

- Faigh rochtain ar acmhainní machnaimh na Comhairle

- Breathnaigh samplaí den chaoi a bhféadfadh múinteoirí machnamh a dhéanamh agus toradh an mhachaimh sin ar a bhfoghlaim ghairmiúil a bhailiú/ a thaifeadadh

Is iomaí sainmhíniú atá ann den mhachnamh, agus uirlisí éagsúla is féidir a úsáid mar áiseanna machnaimh i gcomhthéacsanna difriúla.

Bíonn idir mhachnamh indibhidiúil agus mhachnamh comhoibríoch i gceist. I gcomhréir leis na prionsabail is bonn don Chomhairle, an fhreagracht ghairmiúil chomhroinnte agus an mhuinín ghairmiúil i bpáirt, creideann an Chomhairle go dtig leis an machnamh comhoibríoch a bheith fíoréifeachtach agus machnamh á dhéanamh ar an bhfoghlaim ghairmiúil. Nuair a fiafraíodh cén chaoi a ndéanann siad machnamh ar a bhfoghlaim ghairmiúil, dúirt formhór na múinteoirí atá ag plé leis an bpróiseas Forbartha Cosán go ndéanann siad machnamh ar a bhfoghlaim ghairmiúil trí chomhráite gairmiúla lena gcomhghleacaithe.

Le haghaidh breis eolais faoi chomhráite gairmiúla na múinteoirí b'fhéidir go mba mhaith leat an físeán gearr seo (béarla) ón Ollamh Helen Timperley (Ollscoil Auckland) a bhreathnú. D'fhéach a cuid oibre siúd go sonrach ar áisitheoirí comhráite éifeachtacha.

- Aimsigh eolas agus físeán gearr faoi bheith ag machnamh ar an bhfoghlaim ghairmiúil

- Aimsigh seimineár gréasáin agus ríomhiris faoin machnamh

Molann Cosán do mhúinteoirí a bheith rannpháirteach i mbabhtaí pleanála, bailiú fianaise, machnaimh agus foghlaim leanúnach (ar a dtugtar foghlaim phunannbhunaithe uaireanta). Dar le Cosán gurb iad na múinteoirí iad féin a shocróidh cén fhianaise a bhaileoidh siad chun tionchar a gcuid foghlama a léiriú, agus cén chaoi  a ndéanfaidh siad í a thaifeadadh. Féadfaidh na múinteoirí a shocrú freisin má tá gnéithe ba mhaith leo a roinnt, agus cé na gnéithe ba mhaith leo a roinnt, le daoine eile ar nós comhghleacaithe mar bhonn eolais agus mar thaca do chomráite gairmiúla.

Maidir leis an bpunann nó an fhianaise a bhailíonn na múinteoirí mar léiriú ar thionchar a gcuid foghlama, ní leagtar amach faoin gcreat Cosán go gcaithfear í a roinnt leis an gComhairle Mhúinteoireachta.

Ní bheidh. Ní dhéanann an creat Cosán uaireanta an chloig FGL/CPD ná riachtanais maidir le creidiúintí a leagan amach do mhúinteoirí.

Aithníonn Cosán na múinteoirí mar ghairmithe neamhspléacha freagracha agus dearbhaíonn sé i ngeall air sin gurb iad na múinteoirí iad féin a shocródh cén fhoghlaim dar leo a rachadh chun tairbhe dóibh féin agus dá ndaltaí, mar aon le hord tosaíochta na foghlama sin. Dearbhaíonn sé freisin gurb iad na múinteoir a chinnfeadh ar thionchar na foghlama sin ar a gcleachtas agus ar fhoghlaim na ndaltaí.

Is é an gnáthrud i gcomhlachtaí gairmiúla, go mbeadh ceangal idir an fhorbairt ghairmiúil agus an athnuachan clárúcháin. Shocraigh an Chomhairle áfach san am i láthair nach mbeidh an athnuachan clárúcháin faoi réir ag rannpháirtíocht san fhoghlaim ghairmiúil.

Mar chuid den Phróiseas Forbartha Cosán, leanann an Chomhairle i mbun rannpháirtíochta leis na múinteoirí maidir le gach gné den chreat sula bhfeidhmítear ar bhonn náisiunta é, agus tá tuairimí na múinteoirí ar an topaic á mbailiú aici i gcónaí.

- Léigh ráiteas na Comhairle maidir leis an gceangal idir Cosán agus an athnuachan clárúcháin

Tá meas ag Cosán ar raon leathan foghlama. Cuirtear deiseanna foghlama ar fáil do mhúinteoirí atá rannpháirteach i dtionscnaimh ar nós Droichead, OSS/JCT, SSE, samhail leithdháilte SEN etc. a d'fhéadfadh fíordhifríocht a dhéanamh dá gcleachtas agus d'fhoghlaim a gcuid daltaí. Clúdaíonn rannpháirtíocht i dtionscnaimh eile agus rannpháirtíocht in Cosán cuid shuntasach den ábhar céanna más ea, go háirithe más rud é go mbaineann gnéithe pleanála, bailiú fianaise agus machnaimh leis an rannpháirtíocht sna tionscnaimh eile, bíodh sin ar bhonn comhoibríoch nó indibhidiúil.